Rajadhani Mattu Currency in Kannada PDF  ಕರೆನ್ಸಿ (Currency) ಎಂಬುದು ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಅಂಶವಾಗಿದ್ದು, ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಬಳಸುವ ಮಾದರಿಯ ಮಾನದಂಡಿತ ಮಾದ್ಯಮವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ದೇಶದ ತನ್ನದೇ ಆದ ಐಕ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ವಿನಿಮಯ ಮೌಲ್ಯ (ವಲ್ಯೂ) ಇದಾಗಿದೆ. ಕರೆನ್ಸಿಯು ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲು, ವ್ಯಾಪಾರ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲು ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ.

ಕರೆನ್ಸಿಯ ಪ್ರಕಾರಗಳು Type of currency 

ಕರೆನ್ಸಿಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ರೀತಿಯದು:

ಚಿಂತಾಮಣಿ ಹಣ (Fiat Currency): ಇದು ಪ್ರಭುತ್ವದಿಂದ ಮಾನ್ಯತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನಿರ್ಧರಿತ ಮೌಲ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಹಣ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಭಾರತದ ರೂಪಾಯಿ (₹), ಅಮೇರಿಕಾದ ಡಾಲರ್ ($), ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಪೌಂಡ್ (£). ಇವುಗಳನ್ನು ಚಿನ್ನ ಅಥವಾ ಬೆಳ್ಳಿಯಂತಹ ಮೌಲ್ಯಯುತ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಹೋಲಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿ (Digital Currency): ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿವೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಹಣವನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಆನ್‌ಲೈನ್ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕ್ರಿಪ್ಟೋಕರೆನ್ಸಿಗಳಾದ ಬಿಟ್‌ಕಾಯಿನ್ (Bitcoin), ಇಥೀರಿಯಂ (Ethereum) ಇತ್ಯಾದಿ.

ಕರೆನ್ಸಿಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ History of currency

ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸರಕು ವಿನಿಮಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (Barter System) ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅಸಮರ್ಥತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಸ್ತುವಿನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕುವುದು ಕಷ್ಟವಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗಿ, ಮೊದಲು ಮೌಲ್ಯಯುತ ಲೋಹಗಳು (ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ) ಹಣವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು, ಬಳಿಕ ಕಾಗದದ ಕರೆನ್ಸಿ ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿವೆ.

ಭಾರತದ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಇತಿಹಾಸ

ಭಾರತೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಇತಿಹಾಸವು ದಶಕಗಳ ಕಾಲವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪಯಣದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮೌರ್ಯ ಕಾಲದ (ಕ್ರೀಪೂ 321-185) ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ತಾಮ್ರದ ನಾಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಚಲಿತಕ್ಕೆ ತಂದು, ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ರಾಜರ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಅಚ್ಚುಮುದ್ರಿತ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಗುಪ್ತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ (ಕ್ರೀಶ 320-550) ಚಿನ್ನದ ನಾಣೆಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಸುವರಣ ಅಥವಾ ದಿನಾರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗ

ಮಧ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮುಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ರುಪಿಯಾ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಶೇರ ಷಾ ಸುರಿ (1540-1545) ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ 40% ಚಿನ್ನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ನಾಣೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು, ಇದು ಆಧುನಿಕ ರೂಪಾಯಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಮೂಲವನ್ನು ಹಾಕಿತು.

ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆ

ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ 1861ರಲ್ಲಿ ಪೇಪರ್ ಕರೆನ್ಸಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿಯು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪೌಂಡ್ ಸ್ಟರ್ಲಿಂಗ್‌ಗೂ ಸಂಶ್ಲಿಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (RBI) ಅನ್ನು 1935ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ಇದು ದೇಶದ ಕರೆನ್ಸಿ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಿತು.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಂತರ

• 1947ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದ ನಂತರ, ದೇಶದ ಕರೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ನಡೆದಿದೆ:
• 1950ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ರೂಪಾಯಿಯ ಹೊಸ ಆವೃತ್ತಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
• 1996ರಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಸರಣಿ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟ್‌ಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು, ಇದು ಇಂದಿಗೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣ

2016ರಲ್ಲಿ, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಕಪ್ಪುಹಣ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ 500 ಮತ್ತು 1000 ರೂ. ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಿಸುವ ಮಹತ್ವದ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.

ಸಕಾಲೀನ ಬೆಳವಣಿಗೆ

ಇಂದು, ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿಯು ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ಕರೆನ್ಸಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳ ಪ್ರಭಾವದೊಂದಿಗೆ, ರೂಪಾಯಿ ಆಧುನಿಕ ಪಾವತಿಗಳ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸುಗಮವಾಗಿ ಇರಿಸಿದೆ.

ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರಮುಖ ದೇಶಗಳು ರಾಜಧಾನಿ ಮತ್ತು ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಪಟ್ಟಿ